Phân biệt viêm khớp háng với thoái hóa khớp háng: Đừng nhầm lẫn!

Khớp háng – một trong những “bản lề” quan trọng của cơ thể – đảm nhận nhiệm vụ nâng đỡ phần thân trên, giúp con người di chuyển linh hoạt và thực hiện các hoạt động thường ngày. Tuy nhiên, khi khớp háng bị tổn thương, mọi chuyển động bỗng trở nên nặng nề, đau đớn. Trong số các bệnh lý thường gặp ở khớp háng, viêm khớp háng và thoái hóa khớp háng là hai tình trạng phổ biến nhưng lại rất dễ bị nhầm lẫn. Không ít người chủ quan hoặc chẩn đoán sai, dẫn đến điều trị không đúng hướng, khiến bệnh tiến triển nặng hơn và gây ra nhiều biến chứng đáng tiếc.

Điều đáng nói là, viêm khớp háng và thoái hóa khớp háng tuy có triệu chứng tương đồng – như đau, cứng khớp, hạn chế vận động – nhưng nguyên nhân, cơ chế và cách điều trị lại hoàn toàn khác nhau. Chính vì vậy, việc phân biệt đúng hai căn bệnh này là bước đầu tiên và quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe xương khớp, duy trì khả năng vận động và phòng ngừa tàn phế về lâu dài. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng chuyên gia xương khớp đi sâu tìm hiểu cách nhận biết, so sánh và phân biệt chính xác hai bệnh lý này – giúp bạn hiểu rõ cơ thể mình và chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.

Tổng quan về khớp háng và vai trò của nó

Cấu tạo của khớp háng

Khớp háng là một trong những khớp lớn và vững chắc nhất trong cơ thể con người, đóng vai trò then chốt trong việc nâng đỡ trọng lượng cơ thể và duy trì khả năng vận động linh hoạt. Về mặt cấu tạo, khớp háng là dạng khớp cầu – chỏm, được hình thành bởi chỏm xương đùi (phần trên cùng của xương đùi có dạng hình cầu) khớp với ổ cối của xương chậu (một hõm sâu hình chén).
Bề mặt khớp được bao phủ bởi lớp sụn khớp trơn láng, giúp giảm ma sát khi vận động và hấp thụ lực tác động. Bao quanh khớp là bao hoạt dịch – lớp màng tiết ra dịch nhờn để bôi trơn, giúp các chuyển động diễn ra êm ái. Hệ thống dây chằng chắc khỏe và các nhóm cơ quanh khớp như cơ mông, cơ đùi, cơ hông cũng góp phần ổn định khớp, giữ cho khớp háng vận hành trơn tru ngay cả khi chịu tải trọng lớn.

Vai trò quan trọng của khớp háng

Khớp háng đảm nhiệm vai trò trụ vững cho toàn bộ phần trên của cơ thể, đồng thời là trung tâm của các hoạt động vận động cơ bản như đi, đứng, ngồi, cúi, xoay người hoặc chạy nhảy. Nhờ cấu tạo đặc biệt cho phép biên độ vận động rộng, khớp háng giúp con người di chuyển linh hoạt mà vẫn duy trì được sự cân bằng và ổn định của cơ thể.
Bên cạnh đó, khớp háng còn có nhiệm vụ phân phối lực và hấp thụ chấn động trong mỗi bước đi – yếu tố quyết định đến khả năng vận động bền bỉ và giảm nguy cơ tổn thương các khớp khác như khớp gối hay cột sống thắt lưng.

Khi khớp háng bị tổn thương

Một khi khớp háng gặp vấn đề – do viêm, thoái hóa, chấn thương hay các bệnh lý cơ xương khớp khác – mọi hoạt động thường ngày đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức vùng háng, đùi hoặc mông, hạn chế cử động, thậm chí khó đi lại hoặc đứng lâu. Việc ngồi xuống, cúi người hay leo cầu thang trở thành thử thách, làm suy giảm chất lượng cuộc sống và khả năng lao động.
Chính vì vậy, việc hiểu rõ cấu tạo và vai trò của khớp háng là nền tảng để nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường, từ đó có hướng phòng ngừa và điều trị kịp thời, tránh để khớp háng tổn thương nặng nề, gây biến chứng lâu dài.

Viêm khớp háng là gì?

Khái niệm về viêm khớp háng

Viêm khớp háng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại vùng khớp háng, ảnh hưởng đến màng hoạt dịch, sụn khớp hoặc các mô mềm xung quanh. Khi phản ứng viêm xuất hiện, khớp háng trở nên sưng, nóng, đỏ và đau, gây cản trở nghiêm trọng đến khả năng vận động của người bệnh.
Đây là một bệnh lý khá phổ biến, có thể khởi phát cấp tính (xuất hiện đột ngột và dữ dội) hoặc mạn tính (diễn tiến chậm, kéo dài và dễ tái phát). Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm có thể làm tổn thương sụn khớp, dẫn đến thoái hóa sớm và giảm chức năng vận động lâu dài.

Nguyên nhân thường gặp

Viêm khớp háng có thể do nhiều yếu tố gây ra, trong đó bao gồm:

• Nhiễm khuẩn: Vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào khớp thông qua đường máu, vết thương hoặc sau phẫu thuật, gây ra viêm khớp nhiễm khuẩn. Đây là dạng viêm cấp tính, diễn tiến nhanh và có thể phá hủy khớp nếu không điều trị sớm.

• Bệnh tự miễn: Các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống hoặc viêm cột sống dính khớp khiến hệ miễn dịch tấn công nhầm vào mô khớp, tạo phản ứng viêm mạn tính.

• Sau chấn thương hoặc phẫu thuật: Những tổn thương do té ngã, tai nạn, hoặc can thiệp phẫu thuật tại vùng háng có thể làm thay đổi cấu trúc khớp, gây viêm kéo dài.

Ngoài ra, nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu hoặc viêm khớp phản ứng sau nhiễm khuẩn cũng là những yếu tố khởi phát đáng chú ý.

Triệu chứng đặc trưng

Người bị viêm khớp háng thường xuất hiện các biểu hiện điển hình như:

• Đau nhức vùng háng, mông hoặc lan xuống đùi, đau tăng khi vận động hoặc khi thay đổi tư thế.

• Sưng, nóng, đỏ quanh khớp do phản ứng viêm.

• Cứng khớp buổi sáng, đặc biệt là sau khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu một chỗ.

• Khó vận động, đi lại khập khiễng, cảm giác khớp bị “kẹt” hoặc mất linh hoạt.

• Sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn nếu nguyên nhân do nhiễm trùng toàn thân.

Những triệu chứng này không chỉ gây đau đớn thể chất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và tâm lý của người bệnh nếu kéo dài.

Đối tượng dễ mắc

Viêm khớp háng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Người trẻ tuổi hoặc trung niên thường xuyên vận động mạnh, chơi thể thao cường độ cao, dễ bị chấn thương khớp.

• Người mắc bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ.

• Người từng bị chấn thương, gãy xương hoặc phẫu thuật vùng háng.

• Người có hệ miễn dịch suy yếu (trẻ nhỏ, người già, người bệnh mạn tính) dễ bị viêm khớp do nhiễm khuẩn.

Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm khớp háng đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp ngăn ngừa tổn thương khớp không hồi phục và duy trì khả năng vận động ổn định lâu dài.

Thoái hóa khớp háng là gì?

Khái niệm về thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng là một trong những bệnh lý mạn tính phổ biến nhất của hệ cơ xương khớp, đặc trưng bởi sự bào mòn và hư hại dần dần của lớp sụn khớp – “lá đệm” bảo vệ giúp hai đầu xương cử động trơn tru. Khi lớp sụn này bị mòn đi, các đầu xương ma sát trực tiếp với nhau, gây đau nhức, cứng khớp và biến dạng cấu trúc khớp háng theo thời gian.
Đây là dạng tổn thương mang tính thoái hóa tự nhiên, thường xuất hiện ở người lớn tuổi, nhưng ngày nay đang có xu hướng trẻ hóa do thói quen sinh hoạt, tư thế sai và áp lực cơ học quá mức lên khớp.

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp háng

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp háng, bao gồm:

• Tuổi tác: Khi cơ thể lão hóa, khả năng tái tạo sụn khớp giảm, dịch khớp tiết ra ít hơn, khiến khớp dễ bị mài mòn và thoái hóa.

• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể lớn gây áp lực dồn nén liên tục lên khớp háng, đẩy nhanh quá trình hao mòn sụn.

• Lao động nặng hoặc tư thế sai kéo dài: Những người phải đứng, ngồi, mang vác hoặc cúi khom thường xuyên khiến khớp chịu tải trọng không cân đối, lâu ngày gây tổn thương.

• Dị tật bẩm sinh hoặc chấn thương: Các trường hợp trật khớp háng bẩm sinh, gãy cổ xương đùi, hay tổn thương sau phẫu thuật đều có thể dẫn đến thoái hóa sớm.

• Yếu tố di truyền và nội tiết: Một số người có cấu trúc sụn yếu bẩm sinh hoặc rối loạn chuyển hóa canxi – phospho cũng dễ mắc bệnh hơn.

Triệu chứng đặc trưng của thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng tiến triển chậm, các triệu chứng thường xuất hiện âm ỉ rồi tăng dần theo thời gian. Một số biểu hiện thường gặp gồm:

• Đau âm ỉ vùng háng, lan xuống đùi hoặc mông, đau tăng khi đi lại, đứng lâu và giảm khi nghỉ ngơi.

• Cứng khớp vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, khiến người bệnh mất vài phút mới có thể vận động bình thường.

• Nghe tiếng “lạo xạo” hoặc “rắc rắc” khi cử động khớp – dấu hiệu cho thấy sụn khớp đã bị mòn, đầu xương cọ xát vào nhau.

• Hạn chế biên độ vận động, đặc biệt là khi xoay hoặc dạng háng, khiến việc đi lại, cúi người hoặc mặc quần áo trở nên khó khăn.

• Khi bệnh nặng, dáng đi khập khiễng, một chân ngắn hơn chân còn lại hoặc mất cân bằng khi đứng có thể xuất hiện do biến dạng khớp.

Đối tượng dễ mắc thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng có thể ảnh hưởng đến nhiều nhóm người, nhưng thường gặp nhất ở:

• Người trên 50 tuổi – giai đoạn mà sụn khớp bắt đầu lão hóa mạnh.

• Người thừa cân, béo phì – do khớp háng phải chịu áp lực vượt quá mức sinh lý.

• Vận động viên hoặc người lao động nặng – thường xuyên chịu tải hoặc vận động quá mức vùng háng – đùi.

• Người từng bị chấn thương, gãy xương, trật khớp háng – khớp bị tổn thương cấu trúc dẫn đến thoái hóa sớm.

So sánh viêm khớp háng và thoái hóa khớp háng: Điểm khác biệt dễ nhận biết